Dit type bestrating is, in tegenstelling tot een gesloten verharding, opgebouwd uit losse elementen die in meer of mindere mate (los) met elkaar verbonden zijn. Dit type weg werd al aangelegd in de oudheid. Voorbeelden van elementenverhardingen zijn tegels, kasseien of kinderkopjes en klinkers.

Het voordeel van een elementenverharding is dat het makkelijk hersteld kan worden en gas- en waterdoorlatend is. De gasdoorlatendheid is van belang als er een gasleiding onder ligt: bij een lekkage zal zich geen gas ophopen onder het wegdek. De waterdoorlatendheid is belangrijker geworden door het vaker voorkomen van zware regenval.

Elementenverhardingen kunnen zowel mechanisch, dus met een machine, als handmatig gelegd worden. Uitgangspunt is altijd mechanisch leggen. Als dit echt niet kan mag onder voorwaarden de bestrating handmatig gelegd worden. Deze voorwaarden worden in deze toolbox verder toegelicht.

Bij het aanbrengen van elementenverharding loop je, zeker bij handmatig bestraten, het risico op de volgende blessures:

• Rug- en spierpijn:
  Het tillen van zware stenen of tegels kan leiden tot rug- en spierblessures, vooral als je het verkeerd doet of te veel tilt. En het steeds herhalen van dezelfde bewegingen kan pijn veroorzaken in je handen, armen of rug.

• Pijn door lang staan of werken:
  Lang staan of werken in een gebogen houding kan pijn in je benen, rug of schouders veroorzaken.

• Snijwonden of schaafwonden:
  De stenen of tegels kunnen scherpe randen hebben, wat kan zorgen voor snijwonden aan je handen of armen.

• Lawaai en gehoorschade:
  Het werken met machines kan veel lawaai maken, wat schadelijk is voor je oren als je geen gehoorbescherming draagt.

• Verwondingen door machines:
  Zware machines kunnen gevaarlijk zijn als je niet goed oplet. Je kunt geraakt worden door een voertuig of machine.

• Stof en schadelijke stoffen:
  Bij het zagen van stenen komt stof vrij, wat slecht kan zijn voor je longen. Ook kunnen chemische stoffen in sommige materialen je huid of luchtwegen irriteren.

Bij handmatig straten is het uitgangspunt van de CROW 324 dat een medewerker per dag maximaal:

• 40m2 'nieuw' straatwerk of 
• 20m2 'restwerk' mag verwerken.

• minimaal 2x een half uur rust krijgt
• 6-12x een korte onderbreking van 5-10 minuten heeft
• voor zover mogelijk ook maximale taakroulatie toepassen.
• maximaal 6 uur per dag fysieke staatwerkzaamheden verrichten

• Zorg dat er altijd een straatwerkplan is. Dit plan moet op het werk aanwezig zijn. Deze is te vinden in HMS. (Eventueel kan ook de digitale versie van Straatwerk Nederland gebruikt worden.)
• Onderbouw in het plan de afweging waarom er handmatig gestraat moet worden.
• Houd op het werk per stratenmaker een logboek bij met de urenregistratie en werk- en rusttijden. Hiervoor moet er op het project iemand verantwoordelijk gemaakt worden. Deze persoon is ook eerste aanspreekpunt voor de betrokken partijen zoals de opdrachtgever en bevoegd gezag.

Voor meer informatie over dit onderwerp en de risico's bij dit onderwerp zijn de volgende bronnen beschikbaar:

• Digitaal straatwerkplan van Straatwerk Nederland <KLIK>
• Toolbox Kwartsstof <KLIK>
• Toolbox Fysieke belasting <KLIK>
• Toolbox Lawaai <KLIK>
• Toolbox Steenzaagmachine <KLIK>
• Toolbox Werken met een bandenzaag <KLIK>
• Toolbox Trilplaat <KLIK>